- İngilizceden çevrilmiştir-Monobaskı, bir görüntüyü seri olarak keşfedebilecek benzersiz baskılar yapmak amacının olduğu bir baskıresim türüdür. Diğer baskıresim yöntemleri, baskılı katlar yaratır, mono baskı 1’de 1 olarak düzenlenir. Mono-baskı yapmak için kullanılabilecek baskıresim teknikleri arasında litografi, gravür bulunur.
- Baskıresim Tekniği Olarak Monobaskı:
Baskıresim; sanatçının baskı tekniklerinin herhangi birini veya daha fazla
tekniği kullanarak hazırladığı görüntüyü, baskı makinası ya da el ile bir kalıp
yüzeyinden kâğıda aktarmasıyla çoğalttığı ve numaralandırarak gerçekleştirdiği
bir sanatsal üretimdir. - Monobaskı
- Monobaskılar, çukur baskıresim ya da yüksek baskıresim tekniklerinde olduğu gibi bir kalıba sahip olmadıkları için benzersiz baskılar olarak adlandırılmaktadır. Monotipi adıyla da bilinen bu teknik Fransızca monotypie, Almanca monotypie ve İngilizcede monotype şeklinde söylenir. Tek baskı olanağı veren bir baskıresim tekniğidir. Bu özelliği nedeniyle diğer baskıresim tekniklerinden ayrılır
- Mono baskılar, kendi türünün tek örneği olan basılı resimlerdir. “Baskıresimcinin pentürü” ya da “ressamca baskı” olarak adlandırılır (Grabowski ve Fick, 2013). Monobaskı tekniğinin ne zaman yapılmaya başladığını tam olarak bilmememize rağmen 15.Yüzyılda gravür tekniğinden yararlanarak yapıldığını söyleyebiliriz. Bakır gravür plakalarından yararlanarak araştırmalar yapan ve bu teknikle ilk denemeler yapan Giovanni Benedetto Castiglione dir. 19. Yüzyılda İngiliz sanatçı William Blake ve Fransız sanatçı Edgar Degas bu tekniği kullanan diğer sanatçılardandır.
- Mono baskı tekniğinde bir kalıp kullanılmadığı için çok farklı yöntemler kullanılmaktadır. Her sanatçı kendine göre bir yöntem geliştirerek çalışmalarını gerçekleştirmektedir. Genel olarak mono baskı yapmak için boya merdane yardımıyla bir cam üzerine ya da metal bir yüzey üzerine sürülür. Merdanenin dışında fırça, bez gibi malzemeler kullanılarak da boya yüzey üzerine sürülebilir. Boya verme aşaması bittikten sonra çeşitli araçlarla ( fırça, bez, kalem vs.) yüzeydeki boya silinerek çizim tamamlanır. Yüzey üzerine kâğıt konularak presten geçirilir ya da kaşık yardımıyla basınç yapılarak çizimin kâğıt üzerine geçmesi sağlanır. Bir diğer yöntemde bir yüzey üzerine (cam, metal, asetat ) merdane yardımıyla boya verilir daha sonra üzerine kâğıt serilir ve arka yüzüne resim kalemi ile baskıyapılarak çizim gerçekleştirilir. Kâğıt üzerine yapılan basınçla baskının koyuluk ve açıklığı kontrol edilir. Bu basınç çeşitli araçlarla yapılabilir bez, dokulu araçlar, kulak çubuğu gibi materyaller en iyi sonucu verenledir. Levha üzerinde boya vermenin dışında kazıma silme ve boya verme ile yapılan baskıresimler bir pres yardımıyla kağıda aktarılır. Presin olmadığı durumlarda kâğıdın üzerine kaşıkla birlikte basınç uygulanarak çalışma kâğıt üzerine aktarılır. Plakanın üzerinde kalan boya ikinci bir baskı yapmak için yeterli değildir bu nedenle adından da anlaşılacağı üzere mono baskıresim tekniğinde her çizimden tek bir baskı elde edilir. İkinci baskı ancak boya takviyesi yapılınca ya da yeni boya verilince yapılabilir fakat bu baskı ilkinden farklı olacaktır çünkü yeni yapılan baskıdaki değişiklikler kaçınılmazdır. Mono baskıda her çalışma benzersiz olduğu için diğer baskıresim teknikleri gibi çoğaltma tekniği olarak kabul edilmez. Baskıresim olarak kabul edilmelerinin sebebi ise yapılan çizimin bir kâğıda basılmasıdır. Tezcan BAHAR DOKTORA TEZİ
MONOPRINT
